In de Hermitage Amsterdam was van 29 maart 2019 tot en met 5 januari 2020 Schamerkat te zien, een presentatie van beeldend kunstenaar Helen Verhoeven. Verhoeven (Leiden, 1974) was de winnaar van de achtste editie van de ABN AMRO Kunstprijs, een stimuleringsprijs voor talent in Nederland.

Met de installatie Schamerkat refereerde Verhoeven aan de tentoonstelling De schatkamer! met topstukken uit de collectie van de Hermitage in Sint-Petersburg, die op dat moment in de Hermitage Amsterdam te zien was. In die collecties ligt de nadruk op schoonheid en creativiteit, wereldwijd en door alle eeuwen heen. Het inspireerde Verhoeven tot het maken van een eigen, zeer diverse microverzameling. Maar met de woordspeling Schamerkat riep ze ook andere associaties op: de titel deed denken aan schaamte en schemer en de donkere kant van het bestaan.

Helen Verhoeven, Schamerkat, Hermitage Amsterdam, 2019. Foto: Gert Jan van Rooij

Zo wees ze op de keerzijde van de verzamelingen: decadentie en hebberigheid. Maar ook op de keerzijde van universele thema’s als macht, vrouwelijkheid, geboorte en relaties, die ze in haar werken aanstipt. Daarin balanceerde ze voortdurend tussen ernst en absurditeit. Typerend voor Verhoeven is de manier waarop ze Bijbelse en mythologische taferelen verbindt met de actualiteit en haar persoonlijke gevoelens en associaties. Zo was de Griekse vruchtbaarheidsgod Priapos die zijn penis weegt, voor Verhoeven een metafoor voor machtsverhoudingen in relaties. Een antiek beeldje van Herakles vormde de aanleiding voor een schilderij van oermannen die een vuurtje uitplassen. En verwarrende gevoelens rondom seksualiteit en vruchtbaarheid leidden tot een surrealistische stopmotionfilm van een vrouw die worstjes uitbraakt. In Schamerkat liet Verhoeven zich niet begrenzen  door tijd en ruimte. De werken vormden een Gesamtkunstwerk dat uitnodigde tot kijken, zich verwonderen, associëren en verbanden leggen.

Helen Verhoeven, Schamerkat, Hermitage Amsterdam, 2019. Foto: Gert Jan van Rooij

Kunstprijs presentatie in Circl.ART

Parallel aan de tentoonstelling in de Hermitage was in Circl.ART, de projectruimte van de ABN AMRO-kunstcollectie op de Zuidas, een tweede tentoonstelling van Helen Verhoeven te zien getiteld Eleven Women, waarin Verhoeven het veranderlijke beeld van de vrouw centraal stelde. 

Uit het juryrapport

De jury van de achtste editie van de ABN AMRO Kunstprijs bestond uit Maria Barnas (beeldend kunstenaar en dichter), Danila Cahen (curator ABN AMRO Kunstcollectie), Stijn Huijts (artistiek directeur Bonnefantenmuseum, Maastricht), Xander Karskens (directeur De Ateliers, Amsterdam) en Silvia Zonneveld (Financieel adviseur ABN AMRO).

De jury van de de achtste ABN AMRO Kunstprijs 2018 koos met Helen Verhoeven voor ‘een kunstenaar die onderhuidse emoties en actuele maatschappelijke dilemma’s verbindt met klassieke, historische en kunsthistorische iconografie’. Verhoeven heeft een volstrekt eigen beeldtaal en werkt met verschillende technieken en materialen. Met haar vakmanschap trekt zij de toeschouwer volgens de jury een fascinerende, caleidoscopische wereld binnen. Download volledig juryrapport.

Helen Verhoeven

Helen Verhoeven (Leiden, 1974) studeerde aan het San Francisco Art Institute (1992-1996) en de New York Academy of Art (19982001). Daarna volgde ze een residency aan de Rijksakademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam (2005-2007). Verhoevens werk wordt getoond in nationale en internationale solo- en groepstentoonstellingen, in o.a. het Bonnefantenmuseum, Maastricht (2018), Statements Art Basel in Bazel (2018), het Centraal Museum, Utrecht (2017), de Saatchi Gallery in Londen (2013) en Wallspace in New York (2012). In 2015 voltooide ze een groot schilderij in opdracht van de Hoge Raad der Nederlanden. In 2010 werd haar de tweejaarlijkse Wolvecampprijs toegekend en in 2008 de Koninklijke Prijs voor Schilderkunst. Verhoeven woont en werkt in Berlijn.

Meer weten over de ABN AMRO Kunstprijs?